آثار باستانی ارومیه

شهر ارومیه، با وجود شهرت تاریخی و جغرافیای خود یکی از مناطقی است که با ثبت آثار تاریخی و فرهنگی خود به عنوان یکی از نقاط فرهنگی برجسته ایران شناخته می شود. آثار باستانی ارومیه به عنوان شاهکار هایی از دوران و تمدن های گذشته، نه تنها برای مردم محلی بلکه برای محققان و گردشگران از اهمیت خاصی برخوردارند. در زمینه آثار تاریخی، ارومیه به عنوان یکی از شهرهایی که در ارتباط با تمدن ها و امپراتوری های مختلف قرار گرفته است، دارای غنی ترین مخازن فرهنگی است.

از جمله آثار باستانی ارومیه می توان به قلعه کاظم داشی، قلعه بابک، مسجد سردار و مکان های با ارزش و تاریخی دیگر، اشاره کرد که در ادامه به آنها می پردازیم. بررسی آثار تاریخی و گردشگری ارومیه، نه تنها به ما اجازه می دهد تا از گذشته این منطقه آگاهی بیشتری پیدا کنیم، بلکه ما را با فرهنگ، هنر و زندگی مردم در این ناحیه   آشنا می سازد. این آثار تاریخی، علاوه بر جذب گردشگران، به عنوان منابعی با ارزش برای تحقیقات تاریخی،ٰ فرهنگی و هنری مورد توجه قرار می گیرند. چنانچه قصد سفر به مرکز استان آذربایجان غربی و رزرو هتل در ارومیه را دارید، می توانید از طریق سامانه رزرو آنلاین هتل دیاکو استفاده کنید.

دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه، دریاچه ای است که در شمال غرب کشور ایران واقع شده است و طبق اندازه گیری که در سال 1377 صورت گرفت، با حدود شش هزار کیلومتر مربع مساحت، بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا است. طبق تقسیمات کشوری ایران، دریاچه ارومیه (Lake urmia) میان دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد. از جایگاه و عناوین مهم دریاچه ارومیه، میتوان به بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور در دنیا اشاره کرد.

دریاچه ارومیه حاوی نمک های بسیاری در آب می باشد و این موضوع باعث شوری آب دریاچه شده است. رودخانه های سیمینه رود، زرینه رود، باراندوز، تلخه رود، گادر، نازلو و زولا سرچشمه های دریاچه ارومیه می باشند. از گذشته تا به امروز، دریاچه ارومیه یکی از مقاصد محبوب استان آذربایجان غربی بوده و هر سال در فصول مختلف، میزبان گردشگران بسیاری از سر تا سر جهان است.

کلیسای ننه مریم

دومین کلیسای قدیمی در دنیا در این شهر است: کلیسای ننه مریم! همین ویژگی بهترین دلیل است تا در اولین سفر به ارومیه نام این محل تاریخی را به فهرست جاهایی که قرار است از آن ها بازدید کنید،  اضافه کنید. جاذبه های گردشگری ارومیه کم نیست؛ اما کلیسای ننه مریم ارومیه بر خلاف کلیساهای دیگر معماری ساده ای دارد تا شما را بیشتر با معنویت همراه کند. کلیسای ننه مریم مساحت کوچکی دارد؛ اما چیزی که آن را مشهور کرده، قدمت طولانی آن است.

این بنا بعد از کلیسای بیت لحم، دومین جایگاه را بین کلیساهای قدیمی به خود اختصاص داده است. نویسندگان مسیحی و آشوری معتقد هستند این مکان در دوره آشوریان آتشکده بوده و مدتی بعد از پذیرش دینی، حضرت مسیح این بنا را تغییر  می دهد و به کلیسا تبدیل می شود. آخرین و موثر ترین بازسازی و تعمیر مربوط به سال های 1342 و 1343 شمسی است. در این بازسازی برج های بلند در میان این ساختمان بنا شده اند.

• این محل در روزهای تعطیل، بسته است ولی در روز های معمولی در ساعات 9 صبح تا 7 عصر میتوانید از این مکان مقدس دیدن کنید.

ساختمان شهرداری ارومیه

یکی دیگر جاهای دیدنی آذربایجان غربی، ساختمان شهرداری ارومیه است. اگر از لحاظ معماری بخواهیم ساختمان را بررسی کنیم باید بگوییم که معماری این ساختمان شبیه سبک معماری آلمانی است. به طوری که میتوان گفت با رفتن به نزدیکی این ساختمان احساس می کنید در مقابل یکی از ساختمان های برجسته در اروپا قرار گرفته اید.

عمارت شهرداری ارومیه در نزدیکی ساختمان لشکر 64، در میدان ایالت قرار گرفته است. به محض اینکه وارد شهر ارومیه شوید، می توانید جویای این میدان باشید و از ساختمان شهرداری دیدن کنید.ساختمان شهرداری هم اکنون به عنوان یکی از مراکز اداری به شمار می آید و مانند دیگر جاذبه های گردشگری، امکان بازدید داخل ساختمان وجود ندارد.

بازار تاریخی ارومیه

وقتی حرف از گشت و گذار از یک محیط تاریخی می شود، کمتر کسی می تواند به پیشنهاد بازدید از تاریخ مصور نه بگوید! این بازار تاریخی سال ها میزبان میلیون ها مراجعه کننده و گردشگر ایرانی و خارجی بوده است. همه چیز این بازار رنگ و بوی اصالت و تاریخ کهن ایران را میدهد. لذت قدم زدن روی سنگ فرش های قدیمی بازار و نشستن به تماشای و زیبایی ها و کالاهای خوش و نقش و رنگ بازار، خاطره ای فراموش نشدنی برای شما رقم می زند.

داستان این بازار تاریخی از دوره صفویه شروع شد و همچنان پا برجاست. این بازار در مرکز شهر، کنار یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی شهر، مسجد جامع ارومیه قرار گرفته است. این مسجد با 5 هزار متر مربع مساحت معروف ترین و تاریخی ترین جاذبه های ارومیه به شما می آید. معماری بازار ارومیه الهام گرفته از هنر ستودنی ایرانی و ترکی اصیل است. همچنین نزدیک بودن بازار ارومیه به مسجد و حمام های عمومی خبر از پر جنب و جوش بودن این منطقه می دهد.

مسجد جامع ارومیه

مسجد جامع ارومیه یکی از مکان های تاریخی و مذهبی این شهر است که قدمت آن به قرن هفتم هجری برمی گردد. براساس برخی روایات این مسجد بر روی بقایایی از یک آتشکده ساخته شده است. آتشکده ای که بعد از ورود اسلام به این سرزمین ویران شد و بر روی خرابه های آن مسجد ساختند. بازار اصلی ارومیه نیز در مجاورت مسجد جامع قرار گرفته است.

این مسجد در سال 1341 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. یکی از زیباترین بخش های این مسجد، مهراب آن است که با تزئینات گچ بری و استفاده از خط کوفی جلوه زیبایی به آن داده است. این مهراب مربوط به دوره ایلخانی است. ارتفاع آن 8 متر و عرض آن 6 متر می باشد. صحن مسجد جامع ارومیه مهمان حجره هایی است که در دوران زندیه ساخته شده اند.

سه گنبد

طراحی جذاب و معماری سنتی این بنا، آن را به یکی از ارزشمندترین ساختمان ها تبدیل کرده است. ساخت این بنا به 800 سال قبل برمی گردد. تا چندین قرن قبل بناهای قدیمی زیاد مورد توجه عموم قرار نمی گرفتند این بنا هم از توجه ها دور بود؛ اما توانست بعد از قرن نوزدهم و همراه با پیشرفت علم و هنر به یکی از مناطق دیدنی ارومیه تبدیل شود. برج تاریخی سه گنبد در ارومیه در سال 580 هجری قمری در جنوب شهر شرق ارومیه بنا شد و امروزه با گسترش یافتن شهر ارومیه، در بافت مرکزی شهر قرار گرفته است.

• ساعت بازدید سه گنبد از 9 صبح تا 7 شب است و باید مدت زمان حدودی یک و نیم تا دو ساعت برای بازدید از قسمت بیرونی و فضای داخلی مقبره در نظر بگیرید.

مسجد سردار

مسجد سردار یکی از آثار باستانی ارومیه است که به جای مانده ی دوران قاجار می باشد، که در خیابان امام شهر ارومیه و در امتداد بافت قدیمی شهر که به راسته ی غلامخان معروف است، قرار دارد. این مسجد 400 الی 500 متر با مسجد جامع ارومیه فاصله دارد و توسط عبدالصمدخان، پدر آقاخان، جد اعظم عظیم السلطنه ی سردار، بنا نهاده شده است. سردار در سال 1330 هجری قمری به مرمت این بنا همت گماشت و در سال 1331 هجری قمری ساعت بزرگی توسط وی بر سر در آن نصب شد و به همین دلیل، این بنا به مسجد ساعت ( ساعتلو ) نیز معروف است.

مسجد سردار از دو بخش شبستان بزرگ و شبستان کوچک تشکیل شده است که از یکدیگر مجزا هستند. همه مصالح به کار رفته در این مسجد، از دیواره های اطراف تا قسمت های طاق و پوشش سقف به غیر از 12 ستون شبستان، آجرهایی  در ابعاد 20*22*5 سانتی متر دارند که با ملات گچ و خاک کار شده اند.

• بازدید از این جاذبه گردشگری رایگان است و مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از این جاذبه کمتر از یک ساعت می باشد.

کلیسای مارسرگیز

این کلیسا در زمان ساسانیان بنا شده و خیلی از مسیحیان آشوری، ارمنی، کاتولیک و پروتستان آن را یک مکان مقدس تمام عیار می دانند. کلیسای مارسرگیز ارومیه که بخاطر محل دفن دو مسیحی رومی ارزش مذهبی بیشتری پیدا کرده، امروزه یکی از جاهای دیدنی ارومیه و چه بسا یکی از جاهای دیدنی آذربایجان غربی محسوب می شود.

برای بازدید از این جاذبه که یکی از جاذبه های تاریخی ارومیه محسوب می شود، باید به استان آذربایجان غربی و سپس به 12 کیلومتری ارومیه سفر کنید. همین که خودتان را به روستای کوهپایه ای سیر رساندید، باید عزمتان را برای یک راهپیمایی در دامنه کوه سیرداغی جزم کنید و بعد از آن است که می توانید کلیسای مارسرگیز ارومیه را ببینید. این کلیسا در استان آذربایجان غربی، کیلومتر 12 ارومیه،  روستای کوهپایه ای سیر در دامنه کوه سیر واقع شده است.

خانه آبگینه ارومیه یا یخچال دوقوز پله

یخچال دوقوز پله که با نام های یخچال نه پله، یخچال دوغوز پله و یخچال دوققوز پله شناخته می شود، در خیابان عسگر خان ارومیه و در محله ای با همین نام قرار دارد. این بنا در دوران قاجار ساخته شده است. در گذشته هنگام فصل تابستان، برای تامین یخ مورد نیاز شهر از این مکان استفاده می شد. همچنین حوضچه ای در نزدیکی یخچال وجود دارد که مردم برای انجام برخی مراسمات مانند چهارشنبه سوری به دور آن حوضچه، جمع می شدند.

این بنا که بعد از پیشرفت شهر ارومیه و صنعتی شدن آن، بلا استفاده ماند، در تاریخ 23 بهمن 1380 با ثبت شماره 4788 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه از جمله مکان هایی است که هنگام سفر به ارومیه باید از آن بازدید کنید. از این یخچال به عنوان نمایشگاه، به نام خانه آبگینه استفاده می شود که در آن میتوان با روش های شیشه گری به حرارت مستقیم، نقاشی روی شیشه، معرق شیشه و سفالگری آشنا شد. این مکان کل روز را باز است و مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از این جاذبه بین 1 تا 2 ساعت است.

مدرسه هدایت ارومیه

مدرسه هدایت از مدارس قدیمی ارومیه به شمار می رود و تاریخ ساخت آن به دوران قاجار برمی گردد. اما کتیبه هایی که در آن وجود داشتند به مرور زمان تخریب شدند و به همین دلیل، نام معمار و تاریخ ساخت آن به صورت دقیق معلوم نیست. این مدرسه در خیابان امام، کوچه امیر نظمی ارومیه قرار دارد. ساختمان این مدرسه قبلا خانه یکی از بزرگان ایل قاجار بود و در سال 1347 شمسی، توسط مالک جدید تغییر کاربردی داد.

حیاط های چهارگوش، ضلع جنوبی صحن ساختمان که مهم ترین و با ارزش ترین بخش مدرسه است و دیوارکشی آجری و پایه های سنگی و آجری، می توان لذت فراوانی از بازدید این مکان تاریخی و زیبا برد. طاق نماهای این بنا را با نیز با آجر لعاب دار فیروزه ای تزیین کرده اند. مدرسه هدایت در 15 دی ماه 1375، با شماره 1831 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• هزینه بازدید از این مکان کاملا رایگان است و مدت زمان مورد نیاز برای بازدید نیز کمتر از یک ساعت می باشد.

خانه انصاری

خانه انصاری از خانه های قدیمی و جاهای دیدنی ارومیه است که در میدان امام حسین (ع) یا (میدان گول اوستی ) در امتداد خیابان مدنی دو، کوچه انصاری قرار دارد. جدا از سرو صدای شهری در محله گول اوستی در انتهایی کوچه ای، در چوبی ای قرار دارد. این در شما را به عمق تاریخ دعوت می کند. در را که باز میکنید، ساختمان بنای خانه انصاری در بین درختان جلوه گری می کند.

با توجه به شکل کتیبه ها و بناهای موجود در حاشیه های تزئینی می توان نتیجه گرفت که این خانه در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده است. این خانه ی زیبا در واپسین روزهای سال 1375 با شماره سند 1851 به ثبت رسید. این خانه در سال 1383 هجری شمسی مورد مرمت قرار گرفت و اکنون در اختیار آموزش و پرورش ناحیه دو ارومیه قرار دارد. این مکان کانون فرهنگی-تربیتی است و جوانان و نوجوانان در آن فعالیت فرهنگی دارند.

• این ساختمان از شنبه تا پنجشنبه از 9 صبح تا 1 بعد از ظهر باز است و مدت زمان بازدید از این جاذبه بین 1 الی 2 ساعت است.

قلعه کاظم داشی

قلعه کاظم داشی که با نام های سنگ کاظم خان و قالا داشی نیز شناخته می شود، به عنوان یکی از جالب ترین جاهای دیدنی ارومیه شهرت دارد. این مکان دیدنی در نزدیکی روستای گورچین قلعه، در فاصله 70 کیلومتری ارومیه قرار دارد و در آن آثاری از ساختمان های متعدد از سنگ های بزرگ و تراشیده جای گرفته اند. این سازه به صورت تک سنگ بزرگ و جزیره وار در شمال غربی دریاچه ارومیه است که در زمان های مختلف از جمله جنگ جهانی اول، از آن به عنوان پناهگاه اهالی هفت روستای اطراف استفاده می شد.

ارزشمندترین آثار بدست آمده از این منطقه مربوط به هزاره اول قبل از میلاد مسیح و دوره ایلخانیان است. در گذشته از این قلعه با نام های قرخلار و قلعه یک در یاد می کردند. برای دسترسی به قلعه کاظم داشی، در مسیر ارومیه به سمت سلماس پیش برانید و پس از حدود 30 کیلومتر، در سه راهی قوشچی، وارد مسیر فرعی قوشچی شوید. پس از عبور از شهر قوشچی و دهکده گردشگری باری، روستای قره باغ و گورچین را پشت سر بگذارید. این قلعه از لحاظ جغرافیایی در فاصله 1.5 کیلومتری شرق روستای گورچین قلعه قرار گرفته است. بازدید از این جاذبه کاملا رایگان است و مدت زمان بازدید از آن بین 1 الی 2 ساعت می باشد.

مسجد مناره

مسجد مناره با قدمتی که به دوره قاجار برمی گردد، در ارومیه، خیابان امام، جنب مسجد سردار واقع شده است. این مسجد به همت دو خان در دوره قاجار به نام های حاج علی یارخان و حاجی یدالله خان امیر نظمی افشار، بنا شد. این اثر در تاریخ 16 آذر 1376، با شماره ثبت 1953 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و به عنوان یکی از مکان های تاریخی و بناهای دیدنی ارومیه شهرت دارد.

مسجد مناره به دلیل قرار گیری یک مناره در ضلع شمال شرقی آن به این نام شهرت یافته است. با ابعادی نسبتا کوچک، مسجد مناره فاقد صحن است و با توجه به الگوی مساجد در شمال غرب ایران، از نوع مساجد شبستانی با پوشش تیرچوبی محسوب می شود. از مهم ترین بخش های مسجد مناره که توجه اغلب مردم و گردشگران را به دلیل نام خود جلب می کند، مناره آن است که هسته ای مرکزی از جنس درختی بلند با ارتفاع 22/50 متر دارد.

• بازدید از این جاذبه کاملا رایگان می باشد و مدت زمان بازدید بین 1 الی2 ساعت است.

موزه ی ارومیه

موزه ارومیه یکی از پربارترین موزه های ایران است. قدمت برخی از آثار موجود در این موزه به 7 هزار سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد و جدیدترین  آثار موزه به دوره قاجار تعلق دارد. چندتا از بهترین آثار موزه ارومیه را می توان به سه دست نوشته که به خط میخی نوشته شده اند و به هزاره اول قبل از میلاد مسیح تعلق دارند، اختصاص داد.

به طور کلی، آثار موزه ارومیه به چهار بخش تاریخی، قبل از تاریخ، مردم شناسی و اسلام تقسیم شده است و دلیل تمایز آثار موزه ارومیه با دیگر موزه ها در کتیبه اوراتوریی و سالن نگهداری ساعت های قدیمی است که در میانشان یک ساعت باستانی به جا مانده از قرن هفدهم به چشم میخورد. در تالار کوچک موزه ارومیه که به موزه مردم شناسی اختصاص یافته است، فرهنگ مردم آذربایجان غربی و فرهنگ مردمان سایر نقاط ایران را به نمایش گذاشته است.

• این موزه هر روز هفته به غیر از جمعه در ساعات 9 صبح تا 7 شب میزبان شما عزیزان است و قیمت بلیط برای گردشگر ایرانی، 150 هزار تومان می باشد.

گوی تپه ارومیه

گوی تپه که با نام گوگ تپه نیز شناخته می شود، در 6 کیلومتری جنوب شرق ارومیه، در روستای گوی تپه قرار دارد. این تپه باستانی شامل 7 طبقه می شود که از طبقه اول ظروف سفالی صیقلی قرمز با دسته هایی به شکل حیوانات به دست آمده، طبقه دوم مربوط 1200 تا 1500 سال قبل از میلاد است و در طبقه سوم قبور انسان های اولیه و جمجمه اجداد مردم آذربایجان غربی جای گرفته اند.

در طبقات چهارم و پنجم سفال های سیاه صیقلی بدون نقش یافت شده و طبقه ششم مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد است. قدمت طبقه هفتم نیز به هزاره چهارم پیش از میلاد، 6000 سال پیش باز می گردد. با توجه به ارزش های تاریخی، گوی تپه از دیدنی های ارومیه است که در تاریخ 28 مرداد 1347، با شماره ثبت 425 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• بازدید از این جاذبه گردشگری کاملا رایگان است و میزان زمان بازدید کمتر از 1 ساعت می باشد.

دبیرستان ۲۲ بهمن ارومیه

مدرسه 22 بهمن ارومیه در تقاطع خیابان امام و خیام شمالی قرار دارد و یکی از مدارس تاریخی ارومیه محسوب می شود. این مدرسه در اوایل دوران پهلوی، یعنی نزدیک به 80 سال قبل با استفاده از خشت و آجر ساخته شد و حدود 5 هزار و 100 متر زیربنا دارد. با توجه به ارزش تاریخی، مدرسه 22 بهمن ارومیه در 7 اسفند سال 1385، با شماره 17727 به عنوان یکی از آثار ملی در ایران به ثبت رسید.این مدرسه تا اطلاع ثانوی بسته می باشد.

• مدت زمان بازدید از این جاذبه بین 1 الی 2 ساعت می باشد.

قلعه بانک

قلعه بانک، بنایی مخروطی شکل و چهار طبقه می باشد که به بخش صومای برادوست ارومیه تعلق دارد. این قلعه از زیباترین چشم اندازهای پیرامون ارومیه است که به پیشنهاد امیرخان و موافقت شاه عباس بنا گردید. صاحب اصلی قلعه، میر صوما بوده است. قلعه بانک در 18 کیلومتری ارومیه بر فراز کوهی ساخته شده و با سنگ پی ریزی شده است. مصالحی همچون سنگ و آهن، نعل اسب، آهک و ماسه در ساخت بنای قلعه به کار رفته است. از آن قلعه عظیم فقط آثار و نشانه هایی باقی مانده است. قلعه مخروطی بانک با طبقات چهارگانه اش از مناظر شگفتی ساز ارومیه است.

• این مکان تا اطلاع ثانوی تعطیل می باشد.

خانه جنرال ارومیه

در ارومیه بناها و مکان های تاریخی بسیاری وجود دارد که یکی از آنها خانه های جنرال است. این خانه ها جز قدیمی ترین بناهای این شهر هستند که سبک معماری و کاشی کاری هایی که در ساخت آنها به کار رفته آن ها را به یکی از جذاب ترین و خاص ترین خانه های شهر تبدیل نموده است.

خانه های جنرال که از بناهای تاریخی دوره قاجاریه هستند قدمتی 200 ساله دارند و متعلق به شخصی به نام ژنرال عسگرخان عبدالملکی افشار میباشند.بازدید از خانه جنرال همه روز هفته در ساعات 9 صبح تا 8 شب مجاز است و بازدیدکنندگان می توانند 1 الی 2 ساعت از وقت خود را به دیدن و گشت و گذار در این مکان تاریخی، اختصاص دهند.

سوالات متداول :